De juiste snaar met muziek

De juiste snaar met Muziek voor mensen met dementie (ZonMw projectnummer 733050703) 

Betrokken onderzoekers: Anna-Eva Prick (KenVaK Zuyd Hogeschool), Sytse Zuidema (UMCG Groningen), Peter van Domburg (Zuyderland MC), Peter Verboon (Open Universiteit), Annemieke Vink (ArtEZ), Jos Schols (Universiteit Maastricht), Susan van Hooren (Open Universiteit) 

Tenminste tweederde van de mensen met dementie ontwikkelen een vorm van probleemgedrag in de loop van de ziekte. Probleemgedrag betreft verschijnselen als geagiteerd gedrag, psychotisch gedrag en apathisch gedrag. Deze verschijnselen hebben een negatieve invloed op de kwaliteit van leven voor mensen met dementie en mantelzorgers en zijn voor de betrokken zorgmedewerkers een moeilijk hanteerbaar probleem. Psychosociale persoonsgerichte interventies gericht op het verbeteren van de kwaliteit van leven hebben de voorkeur boven medicamenteuze interventies met vaak ongewenste neveneffecten. Individuele muziektherapie en het begeleid luisteren naar persoonlijke voorkeursmuziek zijn psychosociale persoonsgerichte interventies die laagdrempelig en zonder kans op bijwerkingen kunnen worden ingezet om de kwaliteit van leven te verbeteren bij mensen met dementie. Binnen muziektherapie worden vaardigheden aangesproken die mensen met dementie ongeacht hun functioneringsniveau wel behouden, zoals muziek maken, zingen en bewegen op muziek. Binnen dit project zijn twee consensus-based interventies ontwikkeld in samenwerking met ervaren muziektherapeuten, namelijk Individuele Muziek LuisterInterventie (IMLI) en een Individuele MuziekTherapeutische Interventie om probleemgedrag te verminderen bij mensen met dementie in verpleeghuizen (IMTI). Binnen de onderzoeksperiode is de IMLI toegepast door betrokken verzorgenden van de deelnemende persoon met dementie en de IMTI door een van de zes muziektherapeuten aangesteld voor het huidige onderzoeksproject. De effectiviteit van deze twee interventies is onderzocht op probleemgedrag (NPI) en kwaliteit van leven (Qualidem) in een Randomised Controlled Trial (RCT). In totaal hebben 158 mensen met dementie wonend in een verpleeghuis geparticipeerd in de RCT op verwijzing van de betrokken psycholoog of de specialist ouderengeneeskunde van de betreffende instelling. Daarnaast zijn de ervaringen van muziektherapeuten, verzorgenden en mantelzorgers met deze interventies geëvalueerd in een mixed-method studie en is een procesevaluatie uitgevoerd. De resultaten van de (proces)evaluatie van deze interventies zijn hier te lezen. 

Een internationale publicatie met daarin de resultaten van het gerandomiseerd gecontroleerd onderzoek (RCT) wordt verwacht in 2024.  

• Beschrijving individuele muziekluisterinterventie (IMLI-ProDem)
• Beschrijving individuele muziektherapeutische interventie (IMTI-ProDem)

Heeft u vragen of zoekt u meer informatie over dit project? Neem dan contact op met: kenvak@zuyd.nl.  

Verspreiding en implementatie resultaten project ‘De juiste snaar met muziek bij dementie’ – (ZonMw projectnummer 7330507031) 

Betrokken onderzoekers (KenVaK Zuyd Hogeschool): Vera Nyssen, Lieke Brauers, Jolijn van der Ploeg, Manon Pennings, Anna-Eva Prick 

In navolging op het project ‘De juiste snaar met muziek (733050703)’, heeft er een aanvullend onderzoek plaatsgevonden. Hiertoe is gebruik gemaakt van de ZonMw verspreidings- en implementatie puls (VIMP). De volledige titel van het onderzoek luidt ‘De juiste snaar met muziek: Verspreiding en implementatie van een individuele muziektherapie en muziekluisterinterventie ter reductie van probleemgedrag en ter bevordering van kwaliteit van leven bij mensen met dementie in het verpleeghuis’.   

In het eerdere ZonMw project ‘De juiste snaar met muziek voor mensen met dementie’ zijn een Individuele Muziek Luister Interventie (IMLI) en een Individuele Muziektherapeutische Interventie (IMTI) ontwikkeld om probleemgedrag te verminderen en het verbeteren van de kwaliteit van leven bij dementie. Beide interventies zijn effectief gebleken. Het ontbreekt de praktijk echter alleen nog aan duidelijke handvatten hoe ze deze interventies het beste kunnen implementeren. Het huidige project heeft zich daarom gericht op het ontwikkelen en verspreiden van kennis. Hiervoor is samengewerkt met drie verpleeghuisorganisaties die aan de slag zijn gegaan met de implementatie van de interventies. Middels interviews en focusgroepen met zorgmedewerkers, behandelaren en management zijn ervaringen opgehaald. De resultaten zijn vertaald naar kennisproducten en trainingen voor verzorgenden en muziektherapeuten. Daarnaast is de IMTI aangemeld bij de databank erkende interventies van Vilans. 

De beschrijving van het onderzoek, inclusief de resultaten en opgeleverde producten, zijn hier opgenomen. Heeft u vragen of zoekt u meer informatie over dit project? Neem dan contact op met: kenvak@zuyd.nl.  

• Interactieve pdf
• Implementatiewijzer